Η Θεσσαλονίκη, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, με πληθυσμό 1.000.000 κατοίκους, είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης. Ιδρύθηκε το 316 π.Χ. στη θέση ενός προϊστορικού οικισμού της εποχής του 2300 π.Χ., από τον Κάσσανδρο, βασιλιά της Μακεδονίας, και πήρε το όνομά της από τη γυναίκα του και αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από τότε η Θεσσαλονίκη έγινε πρωτεύουσα της Μακεδονίας.
Στα ρωμαϊκά χρόνια μπορούσε να καυχηθεί ότι είχε το μεγαλύτερο λιμάνι της περιοχής, ενώ βρισκόταν στο σημείο όπου ο μεγάλος δρόμος από τον Βορρά συναντούσε την κύρια ανατολικο- δυτική αρτηρία. Πολλοί ξένοι έμποροι έμεναν προσωρινά στο πλούσιο αυτό εμπορικό κέντρο. Την πόλη επισκέφτηκε και ο άγιος Παύλος, ο οποίος κήρυξε εκεί την νέα θρησκεία, και αργότερα απηύθηνε στους Χριστιανούς που διέμεναν εκεί τις γνωστές σε όλους επιστολές του. Ο Γαλέριος, ηγεμόνας ενός από τα δύο τμήματα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, επέλεξε το 300 μ.Χ. την Θεσσαλονίκη για αυτοκρατορική του έδρα.
Κατά τα βυζαντινά χρόνια η Θεσσαλονίκη παρέμεινε κέντρο του πολιτισμού και των τεχνών, πίσω μόνο από την Κωνσταντινούπολη σε ολόκληρη την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Από τη Θεσσαλονίκη ξεκίνησαν οι αδερφοί Κύριλλος και Μεθόδιος την αποστολή τους να εκπολιτίσουν τους λαούς των Βαλκανίων και της Μεγάλης Μοραβίας και να διαδώσουν στις περιοχές αυτές τον Χριστιανισμό. Το 904 οι Σαρακηνοί πειρατές πολιόρκησαν και κατέλαβαν την πόλη.
Η Θεσσαλονίκη κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1430. Παρέμεινε υπό τον τουρκικό ζυγό, δηλαδή περίπου πέντε αιώνες (1430- 1912). Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη ελληνικά σχολεία τα οποία πάλεψαν επιτυχώς να διαφυλάξουν την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία. Ο ελληνισμός της Μακεδονίας επαναστάτησε πολλές φορές να απελευθερωθεί από τους Τούρκους. κρίσιμη καμπή στον αγώνα αυτό, αποτέλεσε ο Μακεδονικός Αγώνας (1904-1908), κατά τον οποίο οι Έλληνες διεξήγαγαν διμέτωπο αγώνα εναντίον των Τούρκων και των Βουλγάρων, καθοδηγούμενο από το ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης.
Το 1912 η Θεσσαλονίκη ήταν και πάλι ελεύθερη να συνεχίσει την πορεία της στην ιστορία. Το 1917 μια καταστροφική φωτιά που ξέσπασε κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της πόλης και ένα μεγάλο μέρος της κληρονομιάς της. Κτίρια σπάνιας αρχιτεκτονικής καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Η περίοδος 1922- 1924 έφερε τις ανταλλαγές πληθυσμών που ακολούθησαν την καταστροφική ήττα του ελληνικού στρατού στην Μικρά Ασία. Οι Έλληνες που εκδιώχθηκαν από την Μικρά Ασία ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην ελληνική Μακεδονία. Η Θεσσαλονίκη συνέχισε διατηρεί τον σημαντικό της ρόλο στο ελληνικό κράτος, με σημαντικές πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Σήμερα, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Θεσσαλονίκη έγινε μια σύγχρονη μητρόπολη.
